«نتیجه گرایی» ، دمار از روزگار فرهنگ و اخلاق ورزش درآورده است
بیانیه ای متفاوت
باشگاه سپاهان بعد از برد پرگل و مقتدرانه مقابل نماینده قزاقستان در رقابت های قهرمانی باشگاهی آسیا اطلاعیه ای صادر کرد حاوی نکاتی که در این فوتبال سر تا پا درگیری و توهین و انگ زنی و بد اخلاقی و... قابل تامل و توجه بود. حتما علاقه مندان به فوتبال هم این بیانیه را دیده و خوانده اند . ما هم نمی خواهیم خط به خط به آن بپردازیم. فقط هم حیف مان آمد و هم دور از انصاف دیدیم که از کنار این بیانیه و موضع گیری سپاهان سرسری و بدون کوچکترین اشاره ای عبور کنیم. پیش از هر چیز خوب است به این نکته اشاره کنیم که سپاهان می توانست اصلا این بیانیه را صادر نکند و یا اگر هم صادر می کند به جای متن منتشر شده و موضع اتخاذ شده ، به سبک و سیاق بیانیه هایی که در سال های اخیر در فوتبال ما منتشر می شود، بنا را بگذارد بر طلبکاری از زمین و آسمان و اتهام زنی به زید وعمرو و فحاشی و توهین به این و آن و مظلوم نمایی و " فقط من خوبم" ! و متلک اندازی و ... اما بیانیه سپاهان کاملا برخلاف این روش نامیمون و خودخواهانه بود. آنان ضمن انتقاد از نحوه رفتار کنفدراسیون فوتبال آسیا درباره رای بازی با الاتحاد عربستان ، از تلاش های رئیس فدراسیون فوتبال برای کاستن از مشکلات به وجود آمده برای تیم اصفهانی و پیشگیری از افزایش آن ، همچنین از جهد و سعی مسئولان ورزشگاه آزادی و خدمات پرسنل خدوم آن تشکر کرده بودند. در بخش بعدی این بیانیه ، اصفهانی ها از همراهی هواداران باغیرت نساجی مازندران با تماشاگران سپاهان در حمایت از نماینده فوتبال ایران تقدیر کرده بودند. حضور سازنده و روحیه بخش رئیس فدراسیون فوتبال و سرمربی تیم ملی در اردوی تیم سپاهان موضوع دیگری بود که به آن اشاره شده و از این افراد تقدیر و تشکر به عمل آمده بود. همدلی هواداران در ورزشگاه با پرچم های نساجی و سپاهان موضوعی بود که ظاهرا خیلی به دل مردان " دیار نصف جهان " نشسته چرا که باشگاه سپاهان بر آن تاکید کرده بود و بالاخره عذرخواهی از رئیس فدراسیون فوتبال به خاطر رفتار و شعارهای معدودی تماشاگرنما و تشکر و پوزش از هواداران واقعی سپاهان به خاطر فشارها و سختی هایی که اخیرا از جانب بعضی منفعت طلبان و بدخواهان به آنها وارد شده ، فراز پایانی این بیانیه بود.
تیتر قابل تحسین
خوب است این را هم اضافه کنیم که تیتر روزنامه ورزشی این باشگاه در صبح روز بازی با پرسپولیس ( یکشنبه گذشته) موقر و پسندیده بود و این روزنامه به جای رجزخوانی و تهدید تیم میهمان - با توجه به اتفاقات و درگیری های چند بازی اخیر- تیتر اصلی خود را به " رقابت در میدان مسابقه و دوستی و پرهیز از کینه و نفرت " اختصاص داده بود که کاری قشنگ و البته در شان باشگاه قدیمی و ریشه داری مثل سپاهان بود. اینکه حالا در زمین مسابقه چه رخ می دهد و... دیگر بحث جداگانه ای است.
صغیر و کبیر
متاسفانه اکنون " دیری و دوری" است که فرهنگ قدرشناسی و سپاسگزاری و رفاقت و احترام و... از ورزش و فوتبال ما رخت بربسته و توهین و رجزخوانی های کینه توزانه و قدرناشناسی و خودخواهی و منیت و تهمت زدن و بی انصافی به جای آن نشسته و حال همه را چنان گرفته که صغیر و کبیر به جای لذت بردن از فوتبال ، از اتفاقات آن مکدر و دلخورند اما اینکه چرا چنین شده و چنین وضعیتی از حیث اخلاق و فرهنگ بر کاروبار ورزش هایی مثل فوتبال حاکم شده، پاسخ مفصل و مطولی دارد که جای پرداختن به آن در این صفحه و مقال نیست.
عوض شدن جای علت و معلول
تحلیل اینگونه مسائل آزاردهنده و ناخوشایند - که بدون تردید تاثیراتی منفی بر روند پیشرفت در هر حوزه و عرصه ای از جمله ورزش می گذارد - برعهده مراکز و تشکیلات عدیده و عریض و طویلی است که رسما کارشان رصد و پرداختن به امور فرهنگی جامعه است اما یا از وظیفه اصلی خود غافل شده و به مشغولیت ها سرگرم هستند و یا کارشان را درست انجام نمی دهند و جای علت و معلول را اشتباه گرفته و مسائل فرعی و دست چندم را به جای اولویت ها نشانده اند . اگر بخواهیم پاسخ مختصری به این سوال بدهیم باید بگوئیم که عوامل مختلفی - از ورزشی گرفته تا غیر ورزشی و از داخل جامعه ورزش گرفته تا خارج آن - در به وجود آمدن این وضعیت دخیل هستند. عوامل خارج از ورزش را فعلا نادیده می گیریم اما درباره افرادی که در ورزش در حوزه مسائل فرهنگی وظیفه و مسئولیت دارند، باید صریح و بی تعارف بگوئیم که هیچکدام به وظیفه خود عمل نمی کنند ، حالا یا جرات ندارند یا اجازه و اختیار عمل و یا ...
دلیل هر چه باشد در اصل ماجرا تغییری حاصل نمی شود. اگر مسئولان فرهنگی ورزش ، باشگاه ها، مربیان ، کارشناسان ، رسانه های ورزشی و... رفتار و ادبیات و نحوه پرداختن به مسائل و رویدادها و اخبار را اصلاح کنند، شک نکنیم که در سازوکار کلی و حاکم بر فرهنگ ورزش هم تغییرات زیادی در جهت مثبت اتفاق خواهد افتاد .
ورزش عقب مانده!
فراتر از شعارها و تعارفات و حرف های کلیشه ای و رسمی، فعلا آنچه در ورزش ما حرف اول را می زند " نتیجه گرایی" است. این " نتیجه " است که حال و روز بزرگ و کوچک ورزش ما را تعیین می کند. اگر نتیجه بگیریم و بر امتیازات بیفزائیم و جایگاه تیم را در جدول ارتقاء بخشیم، حالمان خوب است و حرف های خوب می زنیم و از همه تشکر می کنیم اما اگر غیر از این باشد و نتیجه باب میل ما نباشد و... واویلا! این نتیجه گرایی افراطی ، نشانه بزرگی است که حکایت از عقب ماندگی ورزش یک کشور می کند. ورزش کارکردهای متفاوتی دارد که اولین آن ، تربیت و پرورش نسل جوان و ارتقای فرهنگ ملی و اخلاق اجتماعی است . اینکه در ورزشی ، از بزرگ و کوچکش، مدیر و مربی اش و کارشناس و رسانه اش فقط با زبان " نتیجه" حرف می زنند و ملاک قضاوت شان ، " نتیجه " است و جز این حرف و ایده ای برای مطرح کردن و مطرح شدن ندارند، بیش از هر چیز از عقب مانده بودن آن حکایت می کند...
سخن در این باب بسیار است و تا حالا هم در این باره کم نگفته و کم ننوشته ایم ، منتها همانطور که گفته شد موج " نتیجه گرایی " و بردن و صاحب سکو و مقام اول شدن چنان هوش از سر همه برده که گوش و حواسی برای شنیدن و دریافت این حرف ها پیدا نمی شود.
"ما" حرف می زنیم ، " آنها" عمل می کنند
درهرحال چنانکه بارها به سهم خود گفته ایم تا اخلاق بر جمع و جامعه ای حاکم نباشد، کارها درست پیش نمی رود و اهداف متحقق نمی شود. این را هم پیامبران خالق هستی توصیه و تاکید می کنند و هم تجربه بشری و تجربیاتی که در همین عرصه ورزش به دست آمده است. به طوری که هرچقدر کشورها در ورزش پیشرفته تر باشند و استانداردهای حرفه ای گری بیشتر حاکم شود، ارزش های اخلاقی و ورزشی پررنگ تر و محکم تر اعمال خواهد شد . در آموزه های الهی هم در آیات و روایات متعدد تاکید شده که تقوا و رعایت ارزش های اخلاقی علاوه بر رستگاری و نجات در " آن دنیا" ، در همین دنیا هم موجب سعادت و رفاه و خوشبختی می شود. مثلا این آیه که می گوید:" قل یا عبادی الذین آمنوا و اتقوا ربکم ، للذین احسنوا فی هذه دنیا..."( بگو ای بندگان من که ایمان آورده اید ، خداترس و متقی باشید که آنان که متقی و نیکوکارند در دنیا هم نصیبشان نیکویی و خوشی است.) یا آن آیه معروف که " لو اهل القری آمنوا و اتقوا...". عرض کردیم از این نمونه ها و توصیه ها در کتاب مجید فراوان است . حیف و صد حیف که درباره آنها تفکر و تعقل نمی شود وعمل نمی کنیم. دیگرانی که خیلی از ادعاهای ما را ندارند، بر اساس تجربه و در کوران روزگار و فراز و نشیب تاریخ به این نتیجه رسیده اند که برای پیشرفت در هر کاری ، " اخلاق" و رعایت حتی المقدور ارزش های اخلاقی یک اصل مهم و عامل بی بدیل پیشبرنده است و به این تجربه ، عمل هم می کنند.
تنبیه هنجارشکنان
این است که می بینیم هیچ جای دنیا ورزشکار و مربی و... بداخلاق و بدرفتار و بدگفتار - در هر جایگاه فنی که می خواهد باشد - نه تحویل گرفته شده و نه تحمل می شود. هر از چند گاهی خبرهایی به گوش همه می رسد که چطور یک باشگاه یا یک تیم حرفه ای - آن هم در کشورهای غربی - با بازیکن یا مدیر خاطی خود با قاطعیت برخورد کرده و این برخورد و تنبیه انضباطی را هم در سطح جهان رسانه ای کرده است. متاسفانه در کشور ما این طور خبرها - حالا یا به عمد یا از سر غفلت - مورد توجه رسانه های رنگارنگ قرار نمی گیرد و در اینجا نیز آنچه مورد علاقه رسانه هاست ،" نتیجه" و مسائل مربوط به آن است.
یک سوزن هم به خودمان
حالا که صحبت از رسانه ها شد خوب است که به اصطلاح " یک سوزن" هم به خودمان بزنیم. متاسفانه پرداختن به اخلاق در رسانه های ما یا اصلا بیرنگ و یا سخت کمرنگ است ، در حالی که یکی از اصلی ترین کارکردهای رسانه در هر جای دنیا " فرهنگی" است. یکی از مهمترین وظایف رسانه ها در همه جای جهان " دفاع از ارزش های اخلاقی" است. چون باز تاکید می کنیم که هیچ کاری - از جمله ورزش - با بداخلاقی و هرهری مسلکی و حرمت شکنی و اختلاف و منیت و... پیش نمی رود و کشورهای پیشرفته تر بر اثر تجربه یا علم سال هاست به این مسئله پی برده اند.
" مگر اینجا مسجد یا کلیساست؟!!"
متاسفانه هنوز در جامعه ما - علی رغم برخورداری از میراث غنی فرهنگی – با این اصل در حد یک تعارف و حرف کلیشه ای برخورد می شود و به صورت یک اصل لازم الاجرا( بلکه واجب الاجرا) در نیامده ، سهل است حرف های امثال ما و کارهای فرهنگی که تیمی مثل سپاهان می کند از سوی لمپن های رخنه کرده در رسانه ها به سخره هم گرفته می شود که مثلا " مگر ورزشگاه ، مسجد یا کلیساست ؟!" ( عین این حرف را سال ها پیش یکی از این " از مرحله پرت های پرمدعا " در زردنامه خودش علیه مطلب ما نوشته بود) .
ژورنالیست های خاله زنک!
هنوز خیلی از رسانه ها در این کشور فکر می کنند که کار حرفه ای و ژورنالیستی یعنی تفرقه افکنی و غوغا سالاری و خاله زنک بازی و دامن زدن به اختلافاتی که گاه و بیگاه - به درست یا غلط - میان اهالی ورزش پیش می آید . مثلا وقتی همین یکی دوهفته پیش درگیری لفظی و از راه دور میان مربیان تیم های پرسپولیس و استقلال پیش آمد اکثر قریب به اتفاق رسانه های ما به جای واکاوی و تحلیل ماجرا و تلاش برای پایان دادن به این درگیری آزاردهنده - که با انتقاد خیلی از بزرگان و پیشکسوتان و حتی هواداران دو تیم مواجه شده بود - سعی کردند تا به آن دامن بزنند تا به زعم خود موجب جذب خوانندگان و مخاطبان بیشتری شوند.
برو" سوال بعدی"!
خوشبختانه با هشیاری مربیان مذکور غائله فعلا خوابیده و تیر این دسته از رسانه های آتش بیار معرکه به سنگ خورد. اینان سعی کردند بعد از گذشت چند روز از آن ماجرا در کنفرانس بازی با تراکتور، مربی استقلال را وادار به ادامه دعوا کنند که او با گفتن " سوال بعدی"! و با بی اعتنایی به سوال مطرح شده ، نشان داد که نمی خواهد بازیچه دست این جریانات مخرب باشد. در پایان هم با تعریف و تمجید از همه بازیکنانی که مثل خودش ، دیروز و امروز در لیگ های خارجی فعال و شاغل بوده اند، به نوعی از حرف های قبلی اش کوتاه آمد و آن را تصحیح کرد.
همه کسانی که به فوتبال پاک و حاکم شدن فضای اخلاقی در عین رقابت و هیجان و جذابیت بر ورزش اعتقاد دارند همیشه و در هر شرایطی باید هشیار باشند و به دام کسانی که از راه تخریب فضای ورزش و تفرقه و به جان هم انداختن اهالی آن نان می خورند، نیفتند.
"مغولیسم" در فوتبال پایه!
تازه از نوشتن مطلب بالا فارغ شده بودیم که در جلسه هفتگی کاری با دوستان تحریریه کیهان ورزشی - که معمولا شنبه ها برای بررسی کیفی مجله تشکیل می شود - شرکت کردیم. یکی از همکاران که یکی دو روز قبل از آن به همراه فرزندش به تماشای مسابقه فوتبالی از تیم های پایه رفته بود، چیزهایی دیده و حرف هایی شنیده بود که واقعا تاسفبار و نگران کننده است . قرار شد ایشان این مسائل را جداگانه بنویسد و در صفحه " فوتبال پایه " همین شماره چاپ شود و خوانندگان محترم حتما در صفحات دیگر نیز آن را ملاحظه خواهند کرد. متاسفانه این برخوردها و درگیری ها در فوتبال ما استثناء و اتفاق نیست ، بلکه تبدیل به قاعده شده است. در هرهفته کمتر بازی ای است که در سطح فوتبال پایه ( نونهالان و نوجوانان و جوانان و امیدها) به درگیری و حتی چاقوکشی نکشد! و عده ای مغول وار، بدون ترس و هراس از نیروی قانونی و بازدارنده ، قمه و قداره به دست به زمین نریزند و... و این تازه آن چیزی است که در فوتبال پایه " رو" و عیان است و اینکه چه مسائل و اتفاقاتی پشت پرده و در نهان رخ می دهد، خود داستانی بسیار مفصل و تلخ است . متاسفانه کسی از مسئولان به آن توجه ندارد و در این باره خود را به ندیدن و نشنیدن زده اند و... البته بعضی از مسببان این وضعیت که سال ها به عنوان مسئول!! بر صندلی های ریاست هیات فوتبال چنبره زده و بر سر آن هر بلایی که خواستند درآوردند، حالا که بعد از سال ها بالاخره! مجبور به کنار رفتن شده اند، بدون اینکه پاسخگوی عملکرد سرتاپا غلط خود - که موجب به گند کشیدن فوتبال تهران ، خاصه در رده پایه ها شده است - باشند، در حاشیه امن و در جای دیگر دکان و بساط خود را گشوده اند...
شاهکار نوجوانان
همان روز ، ساعتی پس از جلسه ای که در آن بحث درباره وضعیت اسفبار و نگران کننده فوتبال پایه گرم بود ، نوجوانان ایران در مسابقات جهانی موفق به خلق یک شاهکار شدند و همگنان برزیلی خود را 3- 2 شکست دادند و این اعلام بلند و نشانه ای غیر قابل انکار است که از وجود استعدادهای ناب و درخشان در ورزش ما حکایت می کند که اگر درست هدایت و تربیت شده و با وسواس حفظ و صیانت شوند و از دست عناصر" گولاخ" و عربده جو و دلال مسلک و چاقوکش و بعضا فاسد نجات پیدا کنند، می توانند با سرعت خیره کننده ، در مسیر نام آوری و بزرگی برای خود و افتخارآفرینی برای ورزش ایران سرفراز به پیش بروند.
مسئولیت سنگین مسئولان
مسئولان رده بالای ورزش - از وزیر محترم گرفته تا دیگرانی مثل رئیس تازه انتخاب شده هیات فوتبال - باید بدانند که مسئولیت سنگینی در قبال ورزش دارند و مسئولیت بسیار سنگین تری در مورد صیانت و سلامتی جسمی و اخلاقی و رشد و پرورش بچه ها و جوانان این مملکت. آنها باید این مسئولیت ها را جدی بگیرند و با پلشتی و فساد و زشتی ها شجاعانه بجنگند و با مسببان آن دربیفتند. عقب نشینی و رفتار منفعلانه ، این عناصر مخرب را که جز به منافع و هوا وهوس خود فکر نمی کنند، جری تر و گستاخ تر می کند و ورزش ما را به گرداب نیستی و سقوط می کشاند...
باشگاه سپاهان بعد از برد پرگل و مقتدرانه مقابل نماینده قزاقستان در رقابت های قهرمانی باشگاهی آسیا اطلاعیه ای صادر کرد حاوی نکاتی که در این فوتبال سر تا پا درگیری و توهین و انگ زنی و بد اخلاقی و... قابل تامل و توجه بود. حتما علاقه مندان به فوتبال هم این بیانیه را دیده و خوانده اند . ما هم نمی خواهیم خط به خط به آن بپردازیم. فقط هم حیف مان آمد و هم دور از انصاف دیدیم که از کنار این بیانیه و موضع گیری سپاهان سرسری و بدون کوچکترین اشاره ای عبور کنیم. پیش از هر چیز خوب است به این نکته اشاره کنیم که سپاهان می توانست اصلا این بیانیه را صادر نکند و یا اگر هم صادر می کند به جای متن منتشر شده و موضع اتخاذ شده ، به سبک و سیاق بیانیه هایی که در سال های اخیر در فوتبال ما منتشر می شود، بنا را بگذارد بر طلبکاری از زمین و آسمان و اتهام زنی به زید وعمرو و فحاشی و توهین به این و آن و مظلوم نمایی و " فقط من خوبم" ! و متلک اندازی و ... اما بیانیه سپاهان کاملا برخلاف این روش نامیمون و خودخواهانه بود. آنان ضمن انتقاد از نحوه رفتار کنفدراسیون فوتبال آسیا درباره رای بازی با الاتحاد عربستان ، از تلاش های رئیس فدراسیون فوتبال برای کاستن از مشکلات به وجود آمده برای تیم اصفهانی و پیشگیری از افزایش آن ، همچنین از جهد و سعی مسئولان ورزشگاه آزادی و خدمات پرسنل خدوم آن تشکر کرده بودند. در بخش بعدی این بیانیه ، اصفهانی ها از همراهی هواداران باغیرت نساجی مازندران با تماشاگران سپاهان در حمایت از نماینده فوتبال ایران تقدیر کرده بودند. حضور سازنده و روحیه بخش رئیس فدراسیون فوتبال و سرمربی تیم ملی در اردوی تیم سپاهان موضوع دیگری بود که به آن اشاره شده و از این افراد تقدیر و تشکر به عمل آمده بود. همدلی هواداران در ورزشگاه با پرچم های نساجی و سپاهان موضوعی بود که ظاهرا خیلی به دل مردان " دیار نصف جهان " نشسته چرا که باشگاه سپاهان بر آن تاکید کرده بود و بالاخره عذرخواهی از رئیس فدراسیون فوتبال به خاطر رفتار و شعارهای معدودی تماشاگرنما و تشکر و پوزش از هواداران واقعی سپاهان به خاطر فشارها و سختی هایی که اخیرا از جانب بعضی منفعت طلبان و بدخواهان به آنها وارد شده ، فراز پایانی این بیانیه بود.
تیتر قابل تحسین
خوب است این را هم اضافه کنیم که تیتر روزنامه ورزشی این باشگاه در صبح روز بازی با پرسپولیس ( یکشنبه گذشته) موقر و پسندیده بود و این روزنامه به جای رجزخوانی و تهدید تیم میهمان - با توجه به اتفاقات و درگیری های چند بازی اخیر- تیتر اصلی خود را به " رقابت در میدان مسابقه و دوستی و پرهیز از کینه و نفرت " اختصاص داده بود که کاری قشنگ و البته در شان باشگاه قدیمی و ریشه داری مثل سپاهان بود. اینکه حالا در زمین مسابقه چه رخ می دهد و... دیگر بحث جداگانه ای است.
صغیر و کبیر
متاسفانه اکنون " دیری و دوری" است که فرهنگ قدرشناسی و سپاسگزاری و رفاقت و احترام و... از ورزش و فوتبال ما رخت بربسته و توهین و رجزخوانی های کینه توزانه و قدرناشناسی و خودخواهی و منیت و تهمت زدن و بی انصافی به جای آن نشسته و حال همه را چنان گرفته که صغیر و کبیر به جای لذت بردن از فوتبال ، از اتفاقات آن مکدر و دلخورند اما اینکه چرا چنین شده و چنین وضعیتی از حیث اخلاق و فرهنگ بر کاروبار ورزش هایی مثل فوتبال حاکم شده، پاسخ مفصل و مطولی دارد که جای پرداختن به آن در این صفحه و مقال نیست.
عوض شدن جای علت و معلول
تحلیل اینگونه مسائل آزاردهنده و ناخوشایند - که بدون تردید تاثیراتی منفی بر روند پیشرفت در هر حوزه و عرصه ای از جمله ورزش می گذارد - برعهده مراکز و تشکیلات عدیده و عریض و طویلی است که رسما کارشان رصد و پرداختن به امور فرهنگی جامعه است اما یا از وظیفه اصلی خود غافل شده و به مشغولیت ها سرگرم هستند و یا کارشان را درست انجام نمی دهند و جای علت و معلول را اشتباه گرفته و مسائل فرعی و دست چندم را به جای اولویت ها نشانده اند . اگر بخواهیم پاسخ مختصری به این سوال بدهیم باید بگوئیم که عوامل مختلفی - از ورزشی گرفته تا غیر ورزشی و از داخل جامعه ورزش گرفته تا خارج آن - در به وجود آمدن این وضعیت دخیل هستند. عوامل خارج از ورزش را فعلا نادیده می گیریم اما درباره افرادی که در ورزش در حوزه مسائل فرهنگی وظیفه و مسئولیت دارند، باید صریح و بی تعارف بگوئیم که هیچکدام به وظیفه خود عمل نمی کنند ، حالا یا جرات ندارند یا اجازه و اختیار عمل و یا ...
دلیل هر چه باشد در اصل ماجرا تغییری حاصل نمی شود. اگر مسئولان فرهنگی ورزش ، باشگاه ها، مربیان ، کارشناسان ، رسانه های ورزشی و... رفتار و ادبیات و نحوه پرداختن به مسائل و رویدادها و اخبار را اصلاح کنند، شک نکنیم که در سازوکار کلی و حاکم بر فرهنگ ورزش هم تغییرات زیادی در جهت مثبت اتفاق خواهد افتاد .
ورزش عقب مانده!
فراتر از شعارها و تعارفات و حرف های کلیشه ای و رسمی، فعلا آنچه در ورزش ما حرف اول را می زند " نتیجه گرایی" است. این " نتیجه " است که حال و روز بزرگ و کوچک ورزش ما را تعیین می کند. اگر نتیجه بگیریم و بر امتیازات بیفزائیم و جایگاه تیم را در جدول ارتقاء بخشیم، حالمان خوب است و حرف های خوب می زنیم و از همه تشکر می کنیم اما اگر غیر از این باشد و نتیجه باب میل ما نباشد و... واویلا! این نتیجه گرایی افراطی ، نشانه بزرگی است که حکایت از عقب ماندگی ورزش یک کشور می کند. ورزش کارکردهای متفاوتی دارد که اولین آن ، تربیت و پرورش نسل جوان و ارتقای فرهنگ ملی و اخلاق اجتماعی است . اینکه در ورزشی ، از بزرگ و کوچکش، مدیر و مربی اش و کارشناس و رسانه اش فقط با زبان " نتیجه" حرف می زنند و ملاک قضاوت شان ، " نتیجه " است و جز این حرف و ایده ای برای مطرح کردن و مطرح شدن ندارند، بیش از هر چیز از عقب مانده بودن آن حکایت می کند...
سخن در این باب بسیار است و تا حالا هم در این باره کم نگفته و کم ننوشته ایم ، منتها همانطور که گفته شد موج " نتیجه گرایی " و بردن و صاحب سکو و مقام اول شدن چنان هوش از سر همه برده که گوش و حواسی برای شنیدن و دریافت این حرف ها پیدا نمی شود.
"ما" حرف می زنیم ، " آنها" عمل می کنند
درهرحال چنانکه بارها به سهم خود گفته ایم تا اخلاق بر جمع و جامعه ای حاکم نباشد، کارها درست پیش نمی رود و اهداف متحقق نمی شود. این را هم پیامبران خالق هستی توصیه و تاکید می کنند و هم تجربه بشری و تجربیاتی که در همین عرصه ورزش به دست آمده است. به طوری که هرچقدر کشورها در ورزش پیشرفته تر باشند و استانداردهای حرفه ای گری بیشتر حاکم شود، ارزش های اخلاقی و ورزشی پررنگ تر و محکم تر اعمال خواهد شد . در آموزه های الهی هم در آیات و روایات متعدد تاکید شده که تقوا و رعایت ارزش های اخلاقی علاوه بر رستگاری و نجات در " آن دنیا" ، در همین دنیا هم موجب سعادت و رفاه و خوشبختی می شود. مثلا این آیه که می گوید:" قل یا عبادی الذین آمنوا و اتقوا ربکم ، للذین احسنوا فی هذه دنیا..."( بگو ای بندگان من که ایمان آورده اید ، خداترس و متقی باشید که آنان که متقی و نیکوکارند در دنیا هم نصیبشان نیکویی و خوشی است.) یا آن آیه معروف که " لو اهل القری آمنوا و اتقوا...". عرض کردیم از این نمونه ها و توصیه ها در کتاب مجید فراوان است . حیف و صد حیف که درباره آنها تفکر و تعقل نمی شود وعمل نمی کنیم. دیگرانی که خیلی از ادعاهای ما را ندارند، بر اساس تجربه و در کوران روزگار و فراز و نشیب تاریخ به این نتیجه رسیده اند که برای پیشرفت در هر کاری ، " اخلاق" و رعایت حتی المقدور ارزش های اخلاقی یک اصل مهم و عامل بی بدیل پیشبرنده است و به این تجربه ، عمل هم می کنند.
تنبیه هنجارشکنان
این است که می بینیم هیچ جای دنیا ورزشکار و مربی و... بداخلاق و بدرفتار و بدگفتار - در هر جایگاه فنی که می خواهد باشد - نه تحویل گرفته شده و نه تحمل می شود. هر از چند گاهی خبرهایی به گوش همه می رسد که چطور یک باشگاه یا یک تیم حرفه ای - آن هم در کشورهای غربی - با بازیکن یا مدیر خاطی خود با قاطعیت برخورد کرده و این برخورد و تنبیه انضباطی را هم در سطح جهان رسانه ای کرده است. متاسفانه در کشور ما این طور خبرها - حالا یا به عمد یا از سر غفلت - مورد توجه رسانه های رنگارنگ قرار نمی گیرد و در اینجا نیز آنچه مورد علاقه رسانه هاست ،" نتیجه" و مسائل مربوط به آن است.
یک سوزن هم به خودمان
حالا که صحبت از رسانه ها شد خوب است که به اصطلاح " یک سوزن" هم به خودمان بزنیم. متاسفانه پرداختن به اخلاق در رسانه های ما یا اصلا بیرنگ و یا سخت کمرنگ است ، در حالی که یکی از اصلی ترین کارکردهای رسانه در هر جای دنیا " فرهنگی" است. یکی از مهمترین وظایف رسانه ها در همه جای جهان " دفاع از ارزش های اخلاقی" است. چون باز تاکید می کنیم که هیچ کاری - از جمله ورزش - با بداخلاقی و هرهری مسلکی و حرمت شکنی و اختلاف و منیت و... پیش نمی رود و کشورهای پیشرفته تر بر اثر تجربه یا علم سال هاست به این مسئله پی برده اند.
" مگر اینجا مسجد یا کلیساست؟!!"
متاسفانه هنوز در جامعه ما - علی رغم برخورداری از میراث غنی فرهنگی – با این اصل در حد یک تعارف و حرف کلیشه ای برخورد می شود و به صورت یک اصل لازم الاجرا( بلکه واجب الاجرا) در نیامده ، سهل است حرف های امثال ما و کارهای فرهنگی که تیمی مثل سپاهان می کند از سوی لمپن های رخنه کرده در رسانه ها به سخره هم گرفته می شود که مثلا " مگر ورزشگاه ، مسجد یا کلیساست ؟!" ( عین این حرف را سال ها پیش یکی از این " از مرحله پرت های پرمدعا " در زردنامه خودش علیه مطلب ما نوشته بود) .
ژورنالیست های خاله زنک!
هنوز خیلی از رسانه ها در این کشور فکر می کنند که کار حرفه ای و ژورنالیستی یعنی تفرقه افکنی و غوغا سالاری و خاله زنک بازی و دامن زدن به اختلافاتی که گاه و بیگاه - به درست یا غلط - میان اهالی ورزش پیش می آید . مثلا وقتی همین یکی دوهفته پیش درگیری لفظی و از راه دور میان مربیان تیم های پرسپولیس و استقلال پیش آمد اکثر قریب به اتفاق رسانه های ما به جای واکاوی و تحلیل ماجرا و تلاش برای پایان دادن به این درگیری آزاردهنده - که با انتقاد خیلی از بزرگان و پیشکسوتان و حتی هواداران دو تیم مواجه شده بود - سعی کردند تا به آن دامن بزنند تا به زعم خود موجب جذب خوانندگان و مخاطبان بیشتری شوند.
برو" سوال بعدی"!
خوشبختانه با هشیاری مربیان مذکور غائله فعلا خوابیده و تیر این دسته از رسانه های آتش بیار معرکه به سنگ خورد. اینان سعی کردند بعد از گذشت چند روز از آن ماجرا در کنفرانس بازی با تراکتور، مربی استقلال را وادار به ادامه دعوا کنند که او با گفتن " سوال بعدی"! و با بی اعتنایی به سوال مطرح شده ، نشان داد که نمی خواهد بازیچه دست این جریانات مخرب باشد. در پایان هم با تعریف و تمجید از همه بازیکنانی که مثل خودش ، دیروز و امروز در لیگ های خارجی فعال و شاغل بوده اند، به نوعی از حرف های قبلی اش کوتاه آمد و آن را تصحیح کرد.
همه کسانی که به فوتبال پاک و حاکم شدن فضای اخلاقی در عین رقابت و هیجان و جذابیت بر ورزش اعتقاد دارند همیشه و در هر شرایطی باید هشیار باشند و به دام کسانی که از راه تخریب فضای ورزش و تفرقه و به جان هم انداختن اهالی آن نان می خورند، نیفتند.
"مغولیسم" در فوتبال پایه!
تازه از نوشتن مطلب بالا فارغ شده بودیم که در جلسه هفتگی کاری با دوستان تحریریه کیهان ورزشی - که معمولا شنبه ها برای بررسی کیفی مجله تشکیل می شود - شرکت کردیم. یکی از همکاران که یکی دو روز قبل از آن به همراه فرزندش به تماشای مسابقه فوتبالی از تیم های پایه رفته بود، چیزهایی دیده و حرف هایی شنیده بود که واقعا تاسفبار و نگران کننده است . قرار شد ایشان این مسائل را جداگانه بنویسد و در صفحه " فوتبال پایه " همین شماره چاپ شود و خوانندگان محترم حتما در صفحات دیگر نیز آن را ملاحظه خواهند کرد. متاسفانه این برخوردها و درگیری ها در فوتبال ما استثناء و اتفاق نیست ، بلکه تبدیل به قاعده شده است. در هرهفته کمتر بازی ای است که در سطح فوتبال پایه ( نونهالان و نوجوانان و جوانان و امیدها) به درگیری و حتی چاقوکشی نکشد! و عده ای مغول وار، بدون ترس و هراس از نیروی قانونی و بازدارنده ، قمه و قداره به دست به زمین نریزند و... و این تازه آن چیزی است که در فوتبال پایه " رو" و عیان است و اینکه چه مسائل و اتفاقاتی پشت پرده و در نهان رخ می دهد، خود داستانی بسیار مفصل و تلخ است . متاسفانه کسی از مسئولان به آن توجه ندارد و در این باره خود را به ندیدن و نشنیدن زده اند و... البته بعضی از مسببان این وضعیت که سال ها به عنوان مسئول!! بر صندلی های ریاست هیات فوتبال چنبره زده و بر سر آن هر بلایی که خواستند درآوردند، حالا که بعد از سال ها بالاخره! مجبور به کنار رفتن شده اند، بدون اینکه پاسخگوی عملکرد سرتاپا غلط خود - که موجب به گند کشیدن فوتبال تهران ، خاصه در رده پایه ها شده است - باشند، در حاشیه امن و در جای دیگر دکان و بساط خود را گشوده اند...
شاهکار نوجوانان
همان روز ، ساعتی پس از جلسه ای که در آن بحث درباره وضعیت اسفبار و نگران کننده فوتبال پایه گرم بود ، نوجوانان ایران در مسابقات جهانی موفق به خلق یک شاهکار شدند و همگنان برزیلی خود را 3- 2 شکست دادند و این اعلام بلند و نشانه ای غیر قابل انکار است که از وجود استعدادهای ناب و درخشان در ورزش ما حکایت می کند که اگر درست هدایت و تربیت شده و با وسواس حفظ و صیانت شوند و از دست عناصر" گولاخ" و عربده جو و دلال مسلک و چاقوکش و بعضا فاسد نجات پیدا کنند، می توانند با سرعت خیره کننده ، در مسیر نام آوری و بزرگی برای خود و افتخارآفرینی برای ورزش ایران سرفراز به پیش بروند.
مسئولیت سنگین مسئولان
مسئولان رده بالای ورزش - از وزیر محترم گرفته تا دیگرانی مثل رئیس تازه انتخاب شده هیات فوتبال - باید بدانند که مسئولیت سنگینی در قبال ورزش دارند و مسئولیت بسیار سنگین تری در مورد صیانت و سلامتی جسمی و اخلاقی و رشد و پرورش بچه ها و جوانان این مملکت. آنها باید این مسئولیت ها را جدی بگیرند و با پلشتی و فساد و زشتی ها شجاعانه بجنگند و با مسببان آن دربیفتند. عقب نشینی و رفتار منفعلانه ، این عناصر مخرب را که جز به منافع و هوا وهوس خود فکر نمی کنند، جری تر و گستاخ تر می کند و ورزش ما را به گرداب نیستی و سقوط می کشاند...
* سیدمحمدسعید مدنی
پربازدید ها 
آخرین اخبار 
